O osobowości słów kilka – historia i definicja

Dzisiaj postaramy się zdefiniować czym jest osobowość i odróżnić ją od pojęć pokrewnych – charakteru i temperamentu.

Dzisiaj postaramy się zdefiniować czym jest osobowość i odróżnić ją od pojęć pokrewnych – charakteru i temperamentu.

Charakter w psychologii definiowany jest jako zbiór pozytywnych i trwałych dyspozycji psychicznych zdobytych w toku nabywania doświadczenia życiowego, a temperament jest zbiorem względnie stałych cech osobowości, występujących u człowieka od wczesnego dzieciństwa. Temperament jest pierwotnie zdeterminowany przez wrodzone mechanizmy neurobiochemiczne i podlega powolnym zmianom w procesach dojrzewania i starzenia. Cechy temperamentalne mają też swoje odpowiedniki w świecie zwierząt.

O temperamencie i jego regulacyjnej roli więcej przeczytasz tutaj:

Temperament i jego regulacyjna rola

Nauka o osobowości jest dziedziną interdyscyplinarną, czerpie m.in. z biologii, fizjologii, medycyny, nauk o mózgu, ale także socjologii, pedagogiki czy filozofii. Jako taka psychologia osobowości powstała w latach 30 ubiegłego wieku. Została ona ugruntowana na podwalinach europejskiej psychologii charakteru oraz amerykańskiej psychologii różnic indywidualnych. Warto pamiętać, że europejskie korzenie psychologii osobowości sięgają prac takich wybitnych i znanych naukowców jak Wundt, Freud, Stern czy Pawłow. W 1932 roku powstało czasopismo Character and Personality (Journal of Personality).  W 1937 roku Gordon Allport wydał książkę „Personality: A Psychological Interpretation”, która do dziś jest uznawana za pierwszy podręcznik psychologii osobowości.

Jeśli chodzi o osobowość, na gruncie psychologicznym istnieje jej bardzo wiele definicji. Przedmiotem nauki o osobowości jest człowiek, bowiem o tej strukturze, w odróżnieniu do temperamentu mówić możemy już jedynie u ludzi. Znajomość osobowości człowieka pozwala na przewidywanie jego zachowań w określonych sytuacjach, określania mocnych stron i predyspozycji co w efekcie sprzyja stworzeniu warunków do wszechstronnego wspierania i stymulowania rozwoju.

Osobowość jest szalenie ciekawym wycinkiem psychologii. Jest dziedziną bardzo obszerną i sporną. Główne kontrowersje z jakimi stara się uporać to odpowiedzi na pytania:

Czy motywacja człowieka ma charakter świadomy czy nieświadomy?
Co kształtuje osobowość: natura czy wychowanie?
Co decyduje o zachowaniu: osoba czy sytuacja w jakiej się ona znalazła?
Co decyduje o kierunku aktywności człowieka: instynkt czy celowa aktywność?

W kolejnych wpisach, analizując teorie i badania, przyjrzymy się im bliżej.

A już teraz zapraszamy do zapoznania się z opisem jednej z popularniejszych teorii dotyczącej osobowości, która pozwoli na lepsze zrozumienie czym ona właściwie jest – Teorii Wielkiej Piątki:

Osobowość: Wielka Piątka

Literatura:

Pervin, Cervone „Osobowość. Teoria i badania” Wydawcictwo UJ (2011)

Ziopaja „Samopomocownik” Znak (2022)