Gorsze dni czy depresja? 

Objawy depresji mogą być inne u każdego pacjenta i dlatego tak trudno ją rozpoznać. Granica pomiędzy przygnębieniem i „gorszym czasem”, a depresją rozumianą jako stanem chorobowym nie jest ostra. Potocznie często zwykliśmy nazywać depresją obniżony nastrój czy złe samopoczucie, niezależnie od ich przyczyn. Medycyna terminem depresja określa szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji. To nie tylko przygnębienie, ale przede wszystkim utrata zainteresowań i radości życia.

WHO wyróżnia trzy podstawowe objawy depresji:

1. Obniżony nastrój.
2. Utrata zainteresowań i zdolności do radowania się.
3. Zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszenia aktywności.

Rozpoznanie epizodu depresji stawiane jest na podstawie występowania przez okres przynajmniej dwóch tygodni (jeśli objawy są bardzo nasilone lub narastają szybko, depresja może zostać zdiagnozowana wcześniej) co najmniej dwóch z objawów podstawowych, a także dwóch z poniższych objawów dodatkowych:

1. Osłabienie koncentracji i uwagi.
2. Niska samoocena i mała wiara w siebie.
3. Poczucie winy i małej wartości.
4. Pesymistyczne myślenie o przyszłości.
5. Myśli i czyny samobójcze.
6. Zaburzenia snu.
7. Zmniejszony apetyt. 

Głównym objawem choroby jest zatem depresyjny nastrój utrzymujący się przez większą część dnia i prawie codziennie, niezależnie od okoliczności. Charakteryzuje się on nie tylko odczuwaniem stanu smutku i przygnębienia, ale także niemożnością przeżywania radości i szczęścia oraz brakiem satysfakcji z wszelkich działań. Bywa także, że objaw ten przybiera formę zobojętnienia – stanu, który nie pozwala na przeżywanie zarówno radości jak i smutku.

Osoba chora traci zainteresowanie działaniami, które zazwyczaj sprawiają jej przyjemność. Zjawisko to dotyczy nie tylko wyraźnie zmniejszonej ilości i zakresu zainteresowań, ale także izolacji od otoczenia, zubożenia kontaktów społecznych, obniżenie zdolności do pracy czy zaniedbania własnej osoby.

Kolejne charakterystyczne symptomy świadczące o depresji to utrata wiary w siebie, pozytywnej samooceny oraz robienie sobie bezpodstawnych wyrzutów czy nadmierne i nieuzasadnione poczucie winy. Charakterystyczne są urojenia grzeszności i oczekiwanie na karę. Występujące zaburzenia myślenia mają swój wyraz także w depresyjnej ocenie własnej osobowości, przyszłości i przeszłości. Chory nierzadko doświadcza też urojeń o charakterze hipochondrycznym oraz katastroficznym. Mogą pojawiać się także myśli i tendencje samobójcze. Częste są też skargi na zmniejszoną zdolność myślenia lub skupiania się lub też takie jej przejawy jak niezdecydowanie oraz wahanie się.

U osoby chorej obserwowane są zmiany aktywności psychoruchowej w postaci pobudzenia lub spowolnienia, które są zauważalne bądź obiektywne – ten symptom bywa także nazywany „zahamowaniem” bądź „obniżeniem napędu psychoruchowego”. Jest to spowolnienie tempa myślenia, które wiąże się z osłabieniem pamięci i poczuciem utraty sprawności intelektualnych, a także ze spowolnieniem lokomotorycznym. U części chorych na depresję w miejsce obniżenia napędu psychoruchowego pojawia się stan podniecenia ruchowego, które jest najczęściej przejawem lęku.

Symptom, który ma bardzo duże znaczenie diagnostyczne to zaburzenia snu wszelkiego typu. Chorzy na depresję doświadczają dwóch rodzajów kłopotów ze snem. Jedni budzą się wcześnie rano i mają kłopoty ze snem nocnym, który ulega znacznemu skróceniu oraz jest często przerywany. Druga grupa chorych doświadcza hipersomnii, czyli przejawia zwiększoną potrzebę snu. Zaburzenia rytmu okołodobowego powodują specyficzną labilność nastroju w ciągu dnia. Chorzy zazwyczaj najgorzej czują się w godzinach porannych, kiedy to objawy depresji mają bardzo duże nasilenie i są najbardziej uciążliwe. W miarę upływu godzin ich stan stopniowo się poprawia i często najlepiej czują się oni w godzinach wieczornych.

Kolejnym symptomem mogącym świadczyć o depresji są zmiany łaknienia, jego zwiększenie lub zmniejszenie wraz z odpowiednią do niego zmianą masy ciała.

Jeśli zatem obserwujesz u siebie lub kogoś z bliskich objawy mogące wskazywać na depresję, nie wahaj się poprosić o pomoc lekarza psychiatrę, który postawi odpowiednią diagnozę i zaleci dalsze postępowanie terapeutyczne, które pozwoli na jak najszybszy powrót do pełnego zdrowia.