Choroba która przeraża i fascynuje – schizofrenia

Schizofrenia jest współcześnie zaliczana do chorób psychicznych, nazywanych inaczej psychozami. Wydaje się to być jednak tylko tymczasowa konwencja diagnostyczna, która pod pojęciem schizofrenii rozumie szereg bardzo różnorodnych zjawisk klinicznych, których przyczyny ani mechanizmy powstawania nie są znane. Większość specjalistów jest jednak zgodna co do tego, że zaburzenie to nie ma jednej przyczyny. Jest wiele powodów, które pozwalają naukowcom na wysnuwanie takich wniosków. Jednym z nich jest fakt, iż u pacjentów nie można zidentyfikować jednego wzorca objawów i symptomy choroby są u różnych osób niezwykle zróżnicowane. Zróżnicowaniu ulegają jednak nie tylko same objawy choroby, ale także zakres w jakim zaburzenie to dotyka poszczególnych funkcji chorego: poznawczych, emocjonalnych i ruchowych. Także reakcje pacjentów na leczenie i podawanie tych samych środków nie są jednakowe. 

Choroba ta występuje u około 1% ludności, a szacunki jej występowania są zbliżone we wszystkich regionach świata Badania identyfikujące psychospołeczne czynniki ryzyka wskazują jednak na to, że schizofrenia częściej ujawnia się w uboższych rejonach. Zależność zachorowań od procesów cywilizacyjnych nie została jednak potwierdzona. Schizofrenia równie często dotyka mężczyzn jak i u kobiet. Jego przebieg jest u nich bardzo podobny i w obrazie choroby nie występują żadne istotne różnice.

Na schizofrenię najczęściej zapadają ludzie młodzi. Typowym okresem w jakim pojawiają się pierwsze objawy tego zaburzenia jest czas między 15 a 30 rokiem życia. Istnieją także przypadki schizofrenii dziecięcej i późnej, jednakże u dzieci zazwyczaj spotkać można fragmentaryczną postać zaburzenia,
w której występują autyzm, dziwaczność zachowania czy mowy, epizody lęku z omamami, ale nie można mówić o pełnym obrazie choroby. Natomiast schizofrenia pojawiająca się po osiągnięciu pełnej dojrzałości często okazuje się być nawrotem choroby, której pierwszy przebyty w młodości epizod minął niezauważony.

Wskaźniki śmiertelności są w populacji chorujących na schizofrenię wyższe niż w populacji ogólnej. Ryzyko to związane jest w dużej mierze z nienaturalnymi przyczynami śmierci, głównie samobójstwami, których ryzyko u chorych sięga 10%.

Niezwykłość zachowań osób chorych na schizofrenię sprawia, że bardzo często stają się one inspiracjami dla twórców różnych dziedzin – pisarzy, reżyserów czy malarzy. Literatura przedmiotu dostarcza nam wiedzy, iż na schizofrenię chorowali m.in. Newton, Nietzsche, Kant, czy Hegel. Pod wpływem wizji spowodowanej schizofrenią mieli też tworzyć malarze: Dali, Munch, van Gogh czy pisarze tacy jak Hemingway i Witkacy. Choć objawy schizofrenii rzeczywiście mogą sprzyjać kreatywności, niezaprzeczalnym faktem jest, że bardzo często choroba ta mocno utrudnia lub uniemożliwia funkcjonowanie w codzienności. Dobrze znana wielu z nas historia życia profesora John’a Nasha, którą opowiada film „Piękny umysł” jest przykładam na to, że osoba chora na schizofrenię może odnieść wielki sukces. Nie można jednak zapominać o tym, że sukces ten zazwyczaj jest wynikiem pracy, psychoterapii i farmakoterapii, które pozwalają walczyć z ograniczeniami jakie stawia choroba, a nie, jak niektórzy sądzą wynikiem geniuszu, który miałby nierozerwalnie wiązać się z postawioną diagnozą schizofrenii.  

Więcej o objawach schiofrenii przeczytasz w niniejszym wpisie:

W przygotowaniu tekstu wykorzystano:

Wciórka, J. (2011). Psychozy schizofreniczne. W: Bilikiewicz, A. Psychiatria. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Światowa Organizacja Zdrowia. (2000). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków-Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”.

Seligman, M., Walker E., Rosenhan D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka.

Kępiński, A. (2001). Schiozfrenia. Warszawa: PZWL.

Kępiński, A. (2013). Poznanie chorego. Warszawa: PZWL.