Zaburzenie obsesyjno – kompulsywne

Zrozumienie OCD

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne jest stanem zdrowia psychicznego. Charakteryzuje się on uporczywymi, natrętnymi myślami, które nazywamy obsesjami oraz powtarzającymi się zachowaniami, czyli kompulsjami. Obsesje bardzo często obracają się wokół tematu symetrii, czystości oraz strachu przed zanieczyszczeniem. Osoby dotknięte OCD czują się zmuszone do angażowania się w powtarzające się rytuały lub zachowania w celu złagodzenia lęku i niepokoju związanego z tymi natrętnymi myślami.

Zaburzenie obsesyjno – kompulsywne – objawy

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne OCD objawia się różnymi objawami i może różnić się nasileniem u poszczególnych osób. 

Typowe objawy to:

• Uporczywe i niechciane myśli, popędy lub obrazy mentalne, czyli obsesje, np. myśl o tym, że niewyłączone żelazko spowoduje pożar domu.
• Kompulsje – powtarzające się zachowania lub czynności umysłowe wykonywane w celu złagodzenia lęku (często w odpowiedzi na obsesje), np. kilkukrotne sprawdzanie czy żelazko zostało wyłączone, próby potwierdzenia tego faktu poprzez np. robienie zdjęć. 
• Strach przed zanieczyszczeniem: nadmierny strach przed bakteriami czy wirusami, brudem lub chorobami. Często prowadzi np. do bardzo częstego mycia rąk lub innych rytuałów czyszczenia.
• Sprawdzanie – np. częste sprawdzanie zamków, urządzeń lub rzeczy osobistych w celu zapewnienia bezpieczeństwa.
• Potrzeba symetrii i porządku – stałe dbanie o to, aby obiekty były rozmieszczone symetrycznie lub w określonej kolejności.
• Gromadzenie – niemożność wyrzucania przedmiotów, co prowadzi do nadmiernego bałaganu i dezorganizacji.

Zaburzenie obsesyjno – kompulsywne – przyczyny

Dokładna przyczyna OCD nie jest w pełni poznana. Badania sugerują, że może to przyczynić się do kombinacji czynników genetycznych, środowiskowych i neurologicznych. Dodatkowo, brak równowagi w substancjach chemicznych mózgu, takich jak serotonina, może przyczyniać się do objawów OCD. Traumatyczne wydarzenia życiowe, takie jak np. znęcanie się czy śmierć bliskiej osoby, mogą również wywołać początek OCD u niektórych osób.

Opcje leczenia

Istnieją skuteczne opcje leczenia dostępne dla osób z OCD:

Jeśli podejrzewasz, że występuje u Ciebie OCD zgłoś się do lekarza psychiatry. Być może zleci on farmakoterapię. Najczęstszym wyborem będą leki z grupy SSRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny tj. fluoksetyna lub sertralina. Leki te działają poprzez zwiększenie poziomu serotoniny w mózgu i mogą pomóc zmniejszyć objawy OCD. 

Jak w przypadku wielu trudności ze zdrowiem psychicznym najskuteczniejszą drogą do ich przezwyciężenia jest połączenie leczenia farmakologicznego ze wsparciem psychologicznym czy terapeutycznym. Warto jest skorzystać z wizyty u psychologa i zwiększyć swój poziom wiedzy na temat zaburzenia oraz poznać skuteczne metody na walkę z nim. Badania sugerują, że w przypadku omawianej dolegliwości najskuteczniejsze działanie wykazuje terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Ma ona na celu pomóc osobom zidentyfikować i zmienić niezdrowe wzorce myślowe i zachowania. Szczególnie skuteczny w leczeniu OCD wydaje się być ERP (Zapobieganie ekspozycji i reakcji), czyli rodzaj CBT, polegający na stopniowym wystawianiu jednostek na ich obsesje, bez angażowania się w zachowania kompulsywne. Ma to na celu zmniejszenia lęku i przerwania związku i błędnego koła między obsesją a przymusem.

Rzadziej stosowanym, ale wykazującym skuteczność, zwłaszcza w przypadku niereagowania na inne metody leczenia jest DBS, czyli głęboka stymulacja mózgu. Metoda ta polega na wszczepianiu elektrod w określone obszary mózgu w celu modulowania nieprawidłowej aktywności neuronalnej.

Podsumowanie

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne jest bardzo złożonym stanem zdrowia psychicznego, który może znacząco wpłynąć na życie osoby, która się z nim boryka. Rozumiejąc jego naturę, objawy i dostępne opcje leczenia, osoby dotknięte OCD mogą szukać odpowiedniej pomocy i wsparcia, umożliwiając im skuteczne radzenie sobie z objawami i poprawę ogólnej jakości życia. Warto też pamiętać, że różne formy leczenia mogą znacznie złagodzić objawy OCD.  Nieocenione jest też wsparcie ze strony bliskich, przyjaciół, rodziny i grup wsparcia. Ponadto warto jest dbać o utrzymywanie zdrowego stylu życia, priorytetowe traktowanie działań promujących relaks i redukcję stresu. 

Psycholog Lublin